پشم سنگ كه در زبان انگليسي Rock Wool ناميده ميشود، جزء خانواده عايقهاي حرارتيو صوتی متشكل از الياف معدني است به همين دليل گاهي به آن Mineral Woolهم اطلاق ميشود. ماده اوليه اصلي براي توليد اين عايق، سنگ بازالت، از گروه سنگهاي آذرين است كه بازمانده فعاليتهاي آتشفشاني است و در كشور ما به وفور وجود دارد.
پشم سنگ و سرباره ضریب انتقال حرارتی بسیار پایینی داشته و قدرت عایق سازی آن با ضخامت یکسان 33 برابر دیوار بتنی و 22 برابر دیوار آجری است
در فرایند تولید پشم سنگ ، سنگ بازالت را تا دمای 1500 درجه حرارت داده و ذوب می کنند . و با دمیدن هوای گرم به مذاب حاصل الیاف پشم سنگ با قطر بسیار پایین تولید می گردد . سپس پشم تولید شده برای افزایش دانسیته پرس شده و برای کاربرد های مختلف به صورت تخته ایی ، لوله ایی ، پتویی فرم داده شده و بسته بندی می گردد . بخش اعظم حجم پشم سنگ را همین الیاف در هم تنیده تشکیل می دهند . البته قسمت کوچکی از مواد ( حدود 3 درصد ) را رزین ها و روغن های مخصوص تشکیل می دهند که در فرایند فرم دهی و تولید مورد نیاز هستند .
محصولات عايق پشم سنگ نقش مهمي در صرفه جويي انرژي به وسيله كاهش مصرف انرژي در خانهها، ساختمانهاي اداري و تجاري و كارخانههاي توليدي دارند. عايق كاري اصولي كمك ميكند كه در خانهها و محل كارمان انرژي فوق العاده كمتري مصرف کنیم . صرفه جويي در مصرف انرژي به وسيله عايق كاري به محيط زيست نيز كمك ميكند . عايق کاری ساختمان ها به وسيله كاهش انرژي مورد لزوم براي گرم يا سرد كردن خانهها و ساختمانهاي تجاري و صنعتی از متصاعد شدن دي اكسيد كربن بيشتر از نیروگاه های تولید برق جلوگيري ميكند.
پشم سنگ به عنوان متریالی مناسب جهت اجرای عایق حرارتی و صوتی در ساختمان سازی به خصوص ساختمانهای سبک مانند سیستم سازه ای LSF که معمولا یک جانب نمای آن از متریال هایی مانند فایبر سمنت برد (سمنت بورد) ، ترموود و یا Boardex و یا متریال های مختلف و یک جانب آن از داخل گچبرگ است ، مورد استفاده قرار می گیرد.
تحمل دمایی پشم سنگ
تحمل دمایی پشم سنگ 750 درجه سانتیگراد ، تحمل برودتی آن -30 درجه و نقطه ی ذوب آن 1300 درجه سانتیگراد است .
عایق های پشم سنگ و سرباره که به عنوان پشم های معدنی نیز شناخته می شوند در طول قرن ها به صورت طبیعی ساخته می شده اند. به هنگام فوران های آتشفشانی وقتی که بادی قوی روی جریان گدازه های مذاب می وزد،این گدازه ها به شکل الیاف نرم و لطیفی درمی آیند که شبیه پشم به نظر می رسند.از این الهام طبیعی یکی از ابتکاری ترین عایق های چند منظوره ای که امروزه دربازار به چشم می خورد بوجود آمد.
عایق های پشم سنگ و سرباره امروزی نمونه های پیشرفته ای از اشکال قبلی هستند که از انواع بازالت و سرباره های صنعتی بدست می آیند.چند منظوره بودن این عایق ها به آن ها امکان بکار رفتن در گستره وسیعی از کاربردهای مسکونی، تجاری و صنعتی می دهد که می تواند برای ما دمایی مطلوب، آرامش صوتی وشاید منحصر به فردترین حفاظ در برابر آتش را مهیا کند.
با وجود اینکه پشم سنگ و سرباره به اندازه عایق های دیگر نزد مصرف کنندگان ایرانی شناخته شده نیستند، اما این محصولات فیبری بیشتراز یک قرن است که در جاهای مختلف دنیا بصورت بسیار مفید در ساختمان ها به کار برده می شوند و تا امروز نیز یکی از ابتکاری ترین وپرمصرف ترین عایق ها باقی مانده اند.
تفاوت پشم سنگ و سرباره
پشم سنگ و پشم سرباره اساسا از مواد یکسان اما با مقیاس های متفاوت و به یک روش ساخته می شوند. تولید کنندگان برای تبدیل سنگ و یا سرباره به رشته هایی که درمقابل حرارت های بالا مقاوم باشند، از روش های مکانیزه یکسان استفاده می کنند. ویژگی های مشابه آنها عملکردهای مشابهی نیز به آنها می دهد. تفاوت اصلی آنها در مقدار دقیق مواد خام مختلفی است که در ساخت هر یک استفاده می شود.
ساختار عایق پشم سنگ
عایق پشم سنگ اصولا از الیاف بدست آمده از سنگ های آلومینوسیلیکاتی (معمولا بازالت)، سرباره کوره بلند و سنگ آهک یا دولومیت ساخته می شود. بسته به نوع محصول ممکن است مقداری ملاط نیز به آن اضافه بشود یا نشود. بطور معمول عایق پشم سنگ ترکیبی از حداقل 75% سنگ های طبیعی است. مقدار باقیمانده مواد خام سرباره کوره بلند است.
ساختارعایق پشم سرباره
عایق پشم سرباره اصولا از ذوب ترکیبات سرباره کوره بلند با مخلوطی از بعضی سنگ های طبیعی بدست می آید. (بسته به نوع محصول ممکن است ملاط یا رزین به آن اضافه بشود یا نشود.) معمولا در ساخت پشم سرباره تقریبا 70% از سرباره کوره بلند و بقیه از مواد خامی که همان سنگ های طبیعی هستند استفاده می شود.مهمترين ويژگي عايق پشم سنگ مقاومت استثنايي آن در برابر آتش است. پشم سنگ آتشگير نيست و مشتعل نميشود در نتيجه به عنوان نوعي حفاظ در برابر آتش شناخته شده است. به همين دليل در اكثر كشورها تخفيفهاي ويژهاي در مورد بيمه ساختمانهايي كه با پشم سنگ عايق شده باشند قائل ميشوند.
پشم سنگ محيط مناسبي براي رشد آفت، قارچ، باكتري و حشرات موذي نيست و به عنوان يك ماده غيرآلي در برابر اين انگلها مصونيت دارد.بين انواع عايقهايي كه تا به حال در دنيا ساخته شدهاند، پشم سنگ بيضرر ترين آنهاست و با محيط زيست كاملا سازگار است.
برخلاف عايقهاي ديگر در اين گروه، پشم سنگ آسيبي به پوست نميرساند و باعث سوزش آن نميشود. همچنين با تمام مصالحي كه در ساختمان و صنايع به كار ميروند سازگار است و تماس آن با اين مصالح مشكلي به وجود نميآورد .
ازامتيازات پشم سنگ مي توان به موارد زير اشاره کرد :
- پشم سنگ بصورت ماده اي با ويژگي هاي مشخص و استاندارد قابل توليد است
-تحت تاثير ترکيبات شيميايي و يا ميکرو ارگانيسم ها تجزيه نمي شود .
- هوادهي ريشه در آن بخوبي صورت مي گيرد
- به دليل حفظ رطوبت کافي , گياهان کمتر تحت تاثير کم آبي موقت قرار مي گيرند .
- پشم سنگ ماده اي سبک ، استريل و عاري از عوامل آلوده کننده است .
مشخصات فنی پشم سنگ .
عملکرد پشم سنگ در برابر حریق
از امتیازات ویژه پشم سنگ مقاومت آند در برابر حریق است . این محصول به نوعی می تواند محافظ د برابر حریق شناخته شده و در ساختمانهای اسکلت فلزی برای پوشش سازه مورد استفاده قرار بگیرد . البته که عایق پشم سنگ با دانسیته حداقل 120 کیگوگرم برای این کاربرد مناسب است . ابته بایستی توجه داشت که هرچند پشم سنگ نمی سوزد ، اما در عین حال نمیتواند مانع از نفوذ شعله مابین الیاف خود شود .
با توجه به توان تحمل بالای پشم سنگ در برابر حرارت ، از این عایق در صنایعی که حرارت بالا در تجهیزات آن وجود دارد استفاده می گردد . عایق پشم سنگ دارای دمای سرویس 750 درجه سانتی گراد است . این بدان معنی است که پشم سنگ تا این دما به خوبی وظیفه ایزولاسیون حرارتی خود را بدون افت مشخصات حرارتی انجام میدهد . با توجه به این که دمای سرویس برای پشم شیشه حدود 400 درجه سانتیگراد است ، میتوان به خوبی مشاهده نمود که پشم سنگ گزینه مناسب تری در ایزولاسیون حرارتی صنایع است .
تفاوت پشم سنگ و پشم شیشه
از پشم سنگ با دانسیته بالا ( به عنوان مثال دانسیته 100 ) میتوان برای عایق کاری نما استفاده نمود . البته ضرورت دانسیته بالا زمانی است که بخواهیم به صورت مستقیم بر روی آن پلاستر سیمانی استفاده کنیم . در غیر این صورت و هنگامی که نمای ما از مصالح خشک تشکیل شده میتوان از انواع دیگر پشم سنگ نیز استفاده کنیم .
برای اجرای عایق حرارتی بر روی نما بایستی از پشم سنگ تخته ای با دانسیته بالا استفاده شود . در ابتدا از چسب یا ملات مناسب با چسبندگی مناسب برای زیر چسباندن پشم سنگ بر روی دیوار بنایی استفاده می شود . البته گلمیخ های پلاستیکی و یا فلزی نقش اصلی را برای اتصال بهتر بر عهده دارند . سپس با استفاده از مش فایبر گلاس و پلاستر مخصوص بر روی پشم سنگ پوشش اجرا می شود . سپس بر روی این پلاستر پرایمر اجرا شده و رنگ می شود .
اجرای عایق حرارتی از داخل
در بسیاری از مواقع ما دسترسی به نمای ساختمان نداریم و یا ایجاد تغیرات در نما ممکن نیست . به عنوان مثال در آپارتمان های مسکونی که نما در آنها مشترک است و تغییر در نما و وضعیت بنا هزینه بر بوده و نیاز به تجمیع نظرات و تامین مالی مشترک است . اما اگر شما بخواهید دیوار آپارتمان خود را که تبادل حرارت بالایی دارد و در زمستان سرد و در تابستان داغ است و یا حتی در دیوار های مشترک بین واحد ها برای کاهش تبادل صدا ، عایق کاری کنید چه باید کرد .
در این وضعیت شما میتوانید از داخل و از سمت واحد خودتان دیوار را عایق کنید . با و این کار با استفاده از پشم سنگ و اجرای دیوار لاینینگ کناف ممکن است .